شاخصه‌های آزاداندیشی علامه طباطبائی با تأکید بر تفسیر المیزان

شناسنامه علمی شماره

نویسنده

عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی تبریز

چکیده

علامه طباطبائی در آثار علمی و سیرۀ عملی خود شاخصه­های آزاداندیشی را متبلور ساخته است. تحقیق پیش­رو با روش کتابخانه­ای و با محوریت المیزان شاخصه­های آزاداندیشی در تفسیر را از منظر علامه مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده است که مهم­ترین اشکال دیگر مفسران از منظر علامه نبود آزاداندیشی است. هر چند علامه از تعبیر آزاداندیشی برای بیان مقصود خود استفاده نکرده است، اما با تعابیری مشابه، نظر خود را در اشکال عمده تفاسیر بیان کرده است. از نظر علامه تفاسیر روایی از نظرات صحابه متاثر بوده است و تفاسیر کلامی نیز بیشتر از این که تفسیر قرآن باشند آینۀ اعتقادات مذهبی مفسراند. از نظر علامه، انس انسان به عادت و محسوسات و علم­زدگی از موانع بزرگ آزاداندیشی است. علامه ارائه تطبیق و تأویلات ناروا را به جای تفسیر قرآن از لوازم ترک آزاداندیشی می­داند. سیرۀ عملی علامه نیز نشانگر شاخصه­های آزاداندیشی است؛ شاخصه­هایی از قبیل: حقیقت­گرایی و حق محوری، شجاعت نقد، دقت نظر، احاطه علمی، دقت، منشأیابی و بیان مبانی و لوازم، تفکیک علوم و عرصه­های علمی از همدیگر و استقبال از نقد دیگران.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Free Thought Criticism in Allameh Tabatabai's Practical Soul, Emphasizing the Introduction to the Interpretation of Al-Mizan

نویسنده [English]

  • akbar sajedi
Faculty Member of Islamic Department of Tabriz University of Medical Sciences
چکیده [English]

Allameh Tabataba'i has introduced ethics in scientific works and in his practical life that can be used in the field of ethics of science. Accordingly, the author has tried to study the ethics of the critique by referring to the most important scientific work of Allameh (the commentary of Al-Mizan) and in light of the introduction of the book, and also with regard to the practical practice of the Master, often reflected in his disciples' expression. The most important results of the present research are: the ethical point of view in the works of Allameh is freedom of thought and, in this regard, he considers the basic forms of commentators to be inappropriate. From the point of view of the Allameh, the human is a habit and imitation of the great obstacles of free thinking. Ultimately, ethics such as truthfulness, courage of critique, precision, scientific environments, enlightenment, politeness and dignity, precise explanation of foundations and devices, precision in separation Science, acceptance of critique of others and scientific humility of Allameh's moral attributes in the field of critique of works and arts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Free Thought Indicators
  • Allameh Tabataba'i
  • Introduction to Al-Mizan
اشرفی، امیررضا و ساجدی، اکبر. (1391). «تاملی دوباره در نظریۀ استقلال دلالی قرآن»،
قرآن­شناخت
، شمارۀ 10، ص27 ـ 46.
تاجدینی، علی. (1375). یادها و یادگارها، تهران، کانون انتشارات پیام نور.
جمعی از نویسندگان. (1361). یادنامه مفسر کبیر استاد علامه سید محمد حسین طباطبائی، قم، انتشارات شفق.
جمعی از نویسندگان. (1363). دومین یادنامه علامه طباطبائی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
جمعی از نویسندگان. (بی­تا). یادنامۀ علامه طباطبائی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
حسینی طهرانی، سید محمد حسین. (بی­تا). مهر تابان یادنامه و مصاحبات تلمیذ و علامه، بی­جا، موسسه انتشارات باقر العلوم.
شریف لاهیجی، محمد بن علی. (1373). تفسیر شریف لاهیجی، تهران، نشر داد.
طباطبائی، سید محمد حسین. (1374). ترجمۀ تفسیر المیزان، مترجم: سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم، جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم.
طباطبائی، سید محمد حسین. (1387). تعالیم اسلام، محقق: سیدهادی خسروشاهی، قم، بوستان کتاب.
طبرسی، فضل بن حسن. (1360). ترجمۀ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مترجم: گروه مترجمان، تهران، فراهانی.
قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا. (1368). تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، مصحح: حسین درگاهی، تهران، وزارت ارشاد اسلامی.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1407 هـ . ق). الکافی، محقق: علی اکبر غقاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
گرامی، غلامحسین، (1384). انسان در اسلام، قم، نشر معارف.
مطهری، مرتضی، (1374). مجموعه آثار، تهران، صدرا.