تحلیل غایتِ افعال انسانی از منظر علامه طباطبایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز

چکیده

علامه محمد حسین طباطبایی را باید جزو فلاسفه ای دانست که بعد از ملامحسن فیض کاشانی، تلاش نموده با رویکردی تازه به مساله علت غایی بنگرد. عموم فلاسفه اسلامی کوشیده اند به اشکالات وارد بر علت غایی پاسخ دهند اما علامه طباطبایی می کوشد با اثبات کلیت علت غایی از طریق اصل تکامل عمومی به دو اشکال معروف یعنی اتفاق انگاری و عبث انگاری پاسخ دهد. به نظر ایشان وجود غایت در همه افعال انسانی به عنوان جزیی از سه دسته افعال طبیعی، الهی و انسانی، بدیهی و کلی است لکن غایت بر حسب نوع مبداء فعل تفاوت دارد. تفاوت غایت ها به نظر علامه طباطبایی به تفاوت علم اجمالی و تفصیلی بر می گردد و غایت مرتبه ای از مراتب وجودی انسان است که با سیر از وجود ذهنی به وجود عینی باعث استکمال فرد خواهد شد. از نظر علامه که اولاً همه موجودات در جستجوی کمال اند و کمال آنها عبارتست از نهایت حرکت، ثانیاً غایت در افعال انسان که جزو فاعل های علمی محسوب می شود، بشرط حصول علم محقق خواهد شد. ثالثاً غایت به فاعل برمی گردد و بر این اساس، غایت، مرتبه ای از مراتب وجودی انسان است. غایت به معنی نهایت حرکت، کمال وجودی انسان است که ابتدا با تصور ذهنی شروع می شود و در صورت تحقق، باعث سیر از نقص به کمال خواهد شد و مرتبه وجودی انسان را شدت خواهد بخشید

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

analysis of End of human actions from the perspective of Allameh Tabatabaei

نویسنده [English]

  • meysam amani
چکیده [English]

Allama Mohammad Hossein Tabatabai to the philosophers knew that after Molla Mohsen Faiz Kashani, tried to look with a new approach to the ultimate cause. Islamic philosophers have tried all the objections made against final causes, but the ultimate cause of Allameh Tabatabai tries to prove the universality of the principle of two forms known to the public's ideas, and nothing seemed to respond. In his opinion there is an end to all human actions as part of the three categories of acts, natural, divine and human, of course, and general But the goal of the act is different depending on the source. The first sign that all beings in search of perfection, and perfection is the best move, second goal in human acts, which is a scientific subject, provided that the attainment of science will be achieved.Thirdly end returns to the subject and, accordingly, ultimately, higher degree of human existence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allama Mohammad Hossein Tabatabai
  • ultimate
  • ultimate cause
  • something seemed futile negligence