بررسی تطبیقی دیدگاه فخر رازی و علامه طباطبایی درباره صفات خبری در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآنی دانشگاه علامه طباطبایی

2 عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

ازجمله مباحث کلامی در میان مفسرین، تفسیر آیاتی از قرآن کریم است که موهم صفات انسان گونه برای خداوند متعال است. مجسمه، اشاعره، معتزله و امامیه در این خصوص دارای اختلاف نظر بوده و هریک با استفاده از رویکرد کلامی خود این آیات را تفسیر نموده اند. این مقاله پس از مروری کوتاه بر دیدگاه های کلامی مشهور به تبیین نظر علامه طباطبایی، مفسر بزرگ معاصر امامیه در خصوص تنزیه خداوند از صفات انسان گونه پرداخته و آنرا با دیدگاه فخر رازی از مفسران بزرگ اشاعره مقایسه می نماید و نشان می دهد که چگونه هریک دارا بودن صفات انسان گونه را منافی با تجرد ذات خداوند متعال می دانند.
با تبیین صفات خبری در آثار این دو مفسر بزرگ، می‌توان به این نتیجه رسید که اعتقاد به تجسیم خداوند موردپذیرش هیچ‌یک از آنها نیست، علامه طباطبایی معتقد است با پیروی از اهل بیت و گرفتن اصل معنا با حذف لوازم، باید معنای نهایی و جدی کلام خداوند، در آیات صفات خبری را پس از در نظرگرفتن تمامی قراین، از جمله آیات تنزیه و مسائل عقلی، به‌دست آورد. در صورتیکه فخر رازی معتقد به تنزیه و تاویل است و در پاره ای موارد به تفویض گرایش پیدا کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Anthropomorphisms in Quran according to Fakhr Razi and Tabatabaei's view ( A comparative Study)

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Managhebi 1
  • Mohammad Shabanpour 2
1 Managing Director of Nikoo Mehregan Export Co. Ltd.
2 A member of faculty of Allameh Tabatabaei University
چکیده [English]

Anthropomorphism is a topic in classical Islamic theology. It is concerned with the question as to whether God resembles human beings in his features (attributes), actions, and emotions. The issue was raised in debates about statements in the Quran and hadith.
This article is a survey of Quranic text and exegeses. We will follow a thematic analysis of various Quranic exegeses, which will address Anthropomorphic understandings of God .In comparing and analyzing various exegeses representing various periods in Islamic history from the Middle Ages to modernity and expressing various doctrinal, intellectual, theological and philosophical positions, we will investigate how the nature, meaning and understanding of the Muslim scripture changed through history and in particular, how it was understood metaphorically by two grate scholars of Ashari’s Imam Fakhr Razi and Shia’S Allameh Tabatabaei.
They both believed that these verses could not be taken literally, though Allame Tabatabei used verses referring to transcendent God and Reason while Fakhr Razi has showed tendency to submission its full understanding to God himself.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attributes verses
  • Anthropopathism
  • Allame Tabatabaei
  • Fakhr Razi