رویکرد علّامه طباطبائی (ره) به ادلّة مُثُل افلاطونی در فلسفة صدرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیارگروه معارف، دانشگاه علوم پزشکی، شیراز، ایران

چکیده

مسئلة مُثُل یکی از اساسی‌ترین مسائل هستی‌شناسی است که برای اولین‌بار افلاطون آن را مطرح و از مبانی فلسفة خویش قرار داد، منتهی تا به امروز یکی از پیچیده‌ترین مسائل الاهیات بالمعنی الأخص باقی مانده است. صدرالمتألهین، بر اساس اصالت وجود، تفسیر خاصی از آن ارائه کرده و معتقد است که تنها راه رسیدن به مُثُل، شهود مستقیم آن‌هاست؛ اما درعین‌حال در اقامة برهان برای اثبات مُثُل از هیچ‌کوششی دریغ نکرده است. دیدگاه علّامه طباطبائی این است که هیچیک از براهین عقلی اثبات مُثُل، کافی و تام نیست و معتقد است دلایل اقامه‌شده اعم از مدّعاست و به‌وسیلة براهین مذکور تنها موجود مجرد عقلی به‌عنوان واسطة در فیض و مدبّر موجودات طبیعی اثبات می‌شود و بدیهی است که اثبات امر اعم، مستلزم اثبات امر اخص نیست و اگر گفته شود که وجود ارباب انواع و مُثُل نوریه با دریافت‌های عقلی میسور نیست، بلکه با ادراک‌های شهودی و دریافت‌های ذوقی قابل‌درک است، همان‌گونه که قائلین به مُثُل بر این باورند؛ بنابراین مسئلة مُثُل از حوزة مسائل فلسفی خارج و وارد حوزة عرفان می‌شود؛ زیرا مسائل فلسفی و حلّ آن‌ها صرفاً بر عقل و دریافت‌های عقلی استوار است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Allamah Tabatabai's Approach to the Arguments of Plato’s Forms in Mulla Sadra's philosophy

نویسنده [English]

  • Ebrahim rostami
Assistant Professor of Islamic Knowledge, Shiraz University of Medical Sciences
چکیده [English]

The problem of forms is one of the most fundamental issues of ontology, which was first put forth by Plato as one of the bases of his philosophy. However, it has remained as one of the most complex problems of theology of metaphysics to this day. Mulla Sadra has given a specific interpretation of it based on existentialism and believes the only way to reach forms is to observe them directly, and at the same time he has made every effort to offer arguments to prove the existence of forms. Allameh Tabataba’i holds the view that none of the rational arguments are sufficient to prove forms and believes that the reasons given are general, and through the arguments given, only a rational being is proven using natural beings, and it is a given that proving a general matter does not necessarily prove a specific matter. And if it is said that it is not possible to receive forms with rational perception but only with intuitive perception, as the scholars of forms believe, then the problem of forms does not fall within the domain of philosophy and enters the domain of mysticism because philosophic problems and their solutions are based on logic and rational perceptions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Plato’s forms
  • Tabataba’i
  • Mulla Sadra’s Philosophy
  • Mulla Sadra
منابع و مـآخذ
-                    ابن‌سینا، ابوعلی ‌الحسین‌بن‌ عبدالله. (1405ق.). الشفاء. قم: طبع مکتبه ‌آیه‌الله‌ العظمی ‌المرعشی ‌النجفی.
-                    جوادی آملی، عبدالله. (1382ش.). رحیق‌ مختوم (شرح حکمت متعالیه). بخش اول از جلد دوم. قم: نشر اسراء.
-          رضانژاد، غلامحسین. (متخلّص به نوشین). (1380ش.). حکمتنامه یا شرح کبیر بر متن و شرح و حواشی منظومة حکمت. قم: انتشارات الزهرا.
-                    سبزواری، ملاهادی. (1368 ش.). شرح منظومة حکمت. به اهتمام مهدی محقق. تهران: دانشگاه تهران.
-             صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم. (1386 ش.). شواهد‌الربوبیه. با حواشی ملا هادی سبزواری، تصحیح و تعلیق استاد سید جلال‌الدین آشتیانی. قم: مؤسسة بوستان کتاب، دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم.
-                    ـــــــــــــــــــــــــ . (1428 هـ . ق.).الحکمة‌المتعالیة‌فی ‌الاسفار ‌العقلیة‌الاربعة. قم: طلیعة‌النور. چاپ دوم.
-             طباطبائی، سید محمدحسین. (1427ق.). نهایة‌الحکمة. تحقیق و تعلیق الشیخ عباس‌علی الزارعی السبزواری. چ 2. قم: مؤسسة نشر اسلامی.
-                    ـــــــــــــــــــــ . (1387).بدایة الحکمة، تحقیق و تعلیق علی شیروانی. قم: انتشارات دار الفکر.
-                    ـــــــــــــــــــــ . (1428ق.).التعلیقات علیالحکمة‌المتعالیةفی‌ الاسفار ‌العقلیة ‌الاربعة. قم: طلیعة‌النور
مطهری، مرتضی. (1382ش.). مجموعه آثار. (جلد 7). قم: انتشارات صدرا.