بررسی دیدگاه علامه طباطبایی(ره)دربارۀ معرفت نفس و رابطۀ آن با تهذیب و اخلاق

شناسنامه علمی شماره

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تطبیقی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی، تهران مرکز، ایران

چکیده

علامه طباطبایی(ره) با بررسی آیات معرفت نفس در قرآن کریم علاوه بر تعریف فلسفی از نفس، آن را موجودی معتدل و ساده دانسته که تقوا و فجور بر اساس آن نسبت پیدا می­کند. موجودی که با گناهان آلوده‌شده و با تقوا، تزکیه و تهذیب می‌شود. بر اساس نفس است که انسان محروم یا سعادتمند و رستگار می‌­شود. به‌طورکلی نفس آدمی موجودی مجرد و ماورای بدن بوده و احکامی غیر از احکام بدن دارد. به بیانی دیگر موجودی است غیرمادی که نه طول دارد نه عرض و نه در چهاردیواری بدن می­گنجد؛ بلکه با بدن ارتباط و علقه­ای دارد و یا به عبارتی با آن متحد است و با شعور، اراده و سایر صفات ادراکی، بدن را اداره می­کند. علامه طباطبائی(ره)  معتقد است نفس انسان طریقی است که به‌واسطۀ آن به پروردگار خود می­رسد. راه و مسیر انسان به‌سوی خداوند متعال همان نفس است زیرا چیز دیگری به‌جز خود انسان نمی­تواند طریق او باشد و این خود انسان است که دارایِ تطورات، درجات و مراحل مختلف است. این حرکت و سیر در نفس، تنها به‌واسطۀ اعمال قلبی و تهذیب نفس که با اعمال بدنی، انجام فرایض و ترک محرمات صورت
می­گیرد، واقع می‌شود. در این مقاله  با استناد به آیات قرآن کریم به بیان مراتب نفس، ارتباط آن با معرفت نفس و ارتباطِ معرفت نفس با تهذیب و اخلاق پرداخته‌شده است. مسئلۀ اصلی تحقیق بررسی چگونگیِ ارتباطِ تهذیب نفس با اخلاق است و فرضیۀ آن به اثبات این موضوع می­پردازد که با استناد آیات قرآن کریم رابطۀ اخلاق و معرفت نفس دوطرفه است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Allameh Tabatabai’s view about knowledge of the self and its relationship with ethics

نویسندگان [English]

  • Alireza Kolbadi Nejad 1
  • Leila Ghadiri Javid 2
1 PhD Candidate in Comparative Philosophy, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
2 MA of Philosophy, Islamic Azad University Central Tehran, Iran
چکیده [English]

In this paper, I will investigate Allameh Tabatabai’s view towards the relation between self-knowledge and morality. Allameh is generally a defender of Mulla Sadra transcendental philosophy and widely appeals to Quran. In general, the human soul is the incorporeal beings. The soul is united to the body. It is immaterial that neither the length nor the width. Allameh Tabatabai believes that the human soul is such a way that it reaches to his Lord. He states the move to self-purification is done by morality. In this study, citing Quranic verses, he thinks of the soul a two-faced being. One face toward the material world, the other face toward the Metaphysics. The main problem with the study was to investigate the relationship between self-purification and ethics. According to Allameh, there is a mutual relationship between morality and self-knowledge.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allameh Tabatabaei
  • self-knowledge
  • Ethics